του Ροδόλφου Μορώνη, προέδρου του ΙΟΜ
αναδημοσίευση από την έκδοση “Ενδιάμεσα” (www.iom.gr)
Η δημόσια ραδιοτηλεόραση βρίσκεται επ’ εσχάτοις στο κέντρο της επικαιρότητας και της κριτικής. Αφορμή στάθηκε η υπόδειξη που περιλαμβάνεται στην έκθεση του Διοικητού της Τράπεζας της Ελλάδος κ. Γ.Προβόπουλου ότι η ΕΡΤ θα πρέπει να συρρικνωθεί. Παρά το γεγονός ότι ο αρμόδιος αν. Υπουργός κ. Τ. Χυτήρης διαβεβαίωσε ότι η κυβέρνηση δεν αντιμετωπίζει θέμα περιορισμού των δραστηριοτήτων της ΕΡΤ, ακολούθησαν οι απαξιωτικές δηλώσεις του αντιπροέδρου της κυβερνήσεως κ. Θ.Πάγκαλου για το προσωπικό και τη λειτουργία της, πράγμα που δείχνει ότι, τουλάχιστον, κάποια στελέχη της κυβέρνησης θεωρούν πως υπάρχει πρόβλημα με την ΕΡΤ.
Δεν είναι της παρούσης η ανάλυση των αιτίων που έχουν οδηγήσει το δημό-
σιο ραδιοτηλεοπτικό φορέα στη σημερινή κατάσταση, που, ομολογουμένως,δεν είναι η καλύτερη δυνατή. Δεν μπορεί να μη σημειώσει, πάντως, κανείς ότι ευθύνες βρίσκονται σε πολλές πλευρές: Και στις εκάστοτε κυβερνήσεις και στους πολιτικούς συνολικά και στο προσωπικό της ΕΡΤ.
Γεγονός είναι ότι μετά την απορρύθμιση σ’ ολόκληρη την Ευρώπη οι δημόσιες τηλεοράσεις αντιμετώπισαν κρίση ταυτότητας και στόχων. Ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του ’90 στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής ένωσης δημόσιων ραδιοτηλεοπτικών σταθμών (EBU) άρχισαν συζητήσεις για τον ρόλο των δημόσιων ΜΜΕ στη νέα εποχή. Τις συζητήσεις αυτές προφανώς η ΕΡΤ τις αντιμετώπιζε ως ανούσιες θεωρητικολογίες κι όχι ως αφορμή να σκεφτεί το μέλλον της.
Το Ι.Ο.Μ. πολλάκις ασχολήθηκε στο παρελθόν με το θέμα. Την τελευταία φορά πέρσι την Άνοιξη, όταν συνδιοργάνωσε στην Αθήνα ημερίδα με θέμα «Ευρωπαϊκή Τηλεόραση και Δημόσιος ρόλος» (Πρωτοβουλία της τότε Προέδρου της Επιτροπής Παιδείας και Πολιτισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κ. Κ. Μπατζελή με την υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος).
Σήμερα οι περισσότερες δημόσιες ραδιοτηλεοράσεις έχουν ξεπεράσει και την κρίση ταυτότητας της δεκαετίας του ‘90 και την οικονομική κρίση που ακολούθησε την απορρύθμιση. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Υπηρεσίας Στρατηγικών Πληροφοριών (Strategic Information Service) της EBU, οι περισσότερες δημόσιες ραδιοτηλεοράσεις έχουν πλεονασματικούς ισολογισμούς (στοιχεία 2007). Στις περιπτώσεις που δε συμβαίνει αυτό τα έξοδα είναι λίγο περισσότερα από τα έσοδα. Και ο αριθμός του προσωπικού που απασχολούν είναι ανάλογος του μεγέθους τους. Χώρες του μεγέθους της Ελλάδας και οργανισμοί αντίστοιχοι της ΕΡΤ απασχολούν περί τα 3.500 άτομα –όσα περίπου και η ΕΡΤ χωρίς τους συμβασιούχους. Το περίεργο είναι ότι κάποιοι οργανισμοί με μικρότερα έσοδα από την ΕΡΤ και ίσο περίπου αριθμό προσωπικού έχουν ελαφρώς πλεονασματικούς ισολογισμούς.
Το άλλο περίεργο είναι ότι στους σχετικούς πίνακες του SIS-EBU δεν υπάρχουν στοιχεία για την ΕΡΤ παρά μόνον στους πίνακες με το προσωπικό που εργάζεται με σύμβαση! Αυτό αναμφισβήτητα δείχνει πως ο δημόσιος ραδιοτηλεοπτικός φορέας μας ούτε στοιχειωδώς οργανωμένος είναι, ούτε συνεπής.
Μ’ αυτά τα δεδομένα και τις συγκεκριμένες σημερινές συνθήκες είναι απολύτως αναγκαίο να προσδιοριστεί ο ρόλος της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης, να αναδιοργανωθεί με βάση τον ρόλο που θα έχει κληθεί να παίξει, να αποτιμηθεί το κόστος λειτουργίας της και οι πηγές χρηματοδότησής της.
Υ.Γ. Ο τηλεοπτικός σταθμός της Βουλής κακώς περιελήφθη από τον κ. Προβόπουλο στις δραστηριότητες της ΕΡΤ. Είναι μια άλλη, ξεχωριστή ιστορία. Είναι λάθος σχεδιασμένο από την αρχή –αλλά κι αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι δεν υπήρξε καμιά μελέτη για τη φιλοσοφία προγράμματος, λειτουργίας και στόχων.