του Κυριάκου ΘεοδωρακάκουΤο ζήτημα του αγγελιοσήμου επανέρχεται, επειδή σύμφωνα με δημοσιεύματα, οι δανειστές το θέτουν με έντονο τρόπο στις διαπραγματεύσεις με την ελληνική κυβέρνηση.
Το θέμα όμως δεν ξεκίνησε από τους δανειστές καθώς σημαντικοί κοινωνικοί εταίροι όπως ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (ΣΕΒ) και ο Σύνδεσμος Διαφημιζομένων Ελλάδος (ΣΔΕ) που είναι μέλος του, το έχουν χαρακτηρίσει σαν «εμπόδιο στην επιχειρηματικότητα» το οποίο «επιβαρύνει σημαντικά το κόστος της διαφήμισης, ενώ μετακυλίει το κόστος ασφάλισης του εργοδότη στον πελάτη».
Οι διαφημιστές ζητούν την κατάργησή του, και οι ενώσεις ιδιοκτητών (ΕΙΗΕΑ ΕΙΤΗΣΕΕ) τη μείωση του ποσοστού του αγγελιοσήμου ή τον συνδυασμό του με την εργοδοτική εισφορά.
«Δεν γίνεται», υποστηρίζουν, «να πληρώνουν την ασφάλιση κάποιου κλάδου χωρίς να απολαμβάνουν κάποιο όφελος» και μεταφράζουν το αγγελιόσημο σαν «ειδικό προνόμιο των δημοσιογράφων».
Είναι έτσι όμως;
Το αγγελιόσημο υποστηρίζεται πολλές δεκαετίες από τη νομοθεσία, σαν μέσο ενίσχυσης του Τύπου και όχι των δημοσιογράφων και αποτελεί «οιονεί εργοδοτική εισφορά», η οποία δεν καταβάλλεται από τους ιδιοκτήτες των μέσων.
Τα μέσα ενημέρωσης είναι σημαντικό εργαλείο προώθησης των διαφημιζομένων, λόγω των επενδύσεων των ιδιοκτητών τους και της υπεραξίας που παράγουν οι εργαζόμενοι σε αυτά.
Ας πούμε όμως ότι καταργείται. Ποια μπορεί να είναι τα οφέλη και κυρίως τα δημοσιονομικά;
Το δικαίωμα στην κοινωνική ασφάλιση και η αρχή της ισότητας θεμελιώνονται στο Σύνταγμα και δεν μπορεί να εξαιρεθούν οι δημοσιογράφοι από αυτή την αρχή.
Έτσι, εάν η πολιτεία νομοθετήσει την κατάργηση του πόρου του αγγελιοσήμου πρέπει να βρει άλλους, αφού δε νοείται ασφαλιστικός φορέας χωρίς πόρους.
Θα πρέπει λοιπόν να νομοθετηθεί η εργοδοτική εισφορά υπέρ των δημοσιογραφικών Ταμείων στα Μέσα Ενημέρωσης, η οποία να περιλαμβάνει και τα διαδικτυακά μέσα, τα οποία έως σήμερα καταβάλουν, (όσα, όταν και εάν καταβάλλουν) την εργοδοτική εισφορά στο ΙΚΑ.
Ακόμη, σύμφωνα με τον ασφαλιστικό νόμο, (άρθρο 37 του ν. 3863/2010), από το 2015 το κράτος αναλαμβάνει τη χρηματοδότηση της βασικής σύνταξης όλων των φορέων κοινωνικής ασφάλισης πλην του ΝΑΤ, των ΕΤΑΑ, του ΕΤΑΠ ΜΜΕ και του συστήματος ασφάλισης του προσωπικού της ΤτΕ. Ο νομοθέτης εξαίρεσε τα περισσότερα από τα Ταμεία αυτά επειδή λαμβάνουν μεγάλο ποσοστό εσόδων από κοινωνικούς πόρους.
Αυτό σημαίνει ότι χωρίς το αγγελιόσημο η πολιτεία είναι υποχρεωμένη εξασφαλίσει τη βασική σύνταξη, για τους ασφαλισμένους του ΕΤΑΠ ΜΜΕ, – 360 ευρώ μηνιαίως-, από τον κρατικό προϋπολογισμό, δηλαδή από τη φορολογία.
Επιπλέον δημοσιονομική επιβάρυνση θα προκύψει και από την απώλεια του 10% του αγγελιοσήμου το οποίο αποδίδεται στο Λογαριασμό του Ασφαλιστικού Κεφαλαίου Αλληλεγγύης Γενεών (ΑΚΑΓΕ).
Εάν η τώρα η πολιτεία δεν καταργήσει αλλά μεταφέρει τον πόρο στο υπουργείο Οικονομικών, όπως επιχειρήθηκε κατά το παρελθόν, αφενός δε μειώνει το φόρο των διαφημιζομένων και αφετέρου μπορεί να προκαλέσει αστικές αξιώσεις σε βάρος του Δημοσίου, αφού το αγγελιόσημο υποκατέστησε ιδιωτικό πόρο των ενώσεων (το Λαχείο Συντακτών) ο οποίος απαλλοτριώθηκε. Το ενδεχόμενο αυτό επισημαίνεται σε πρόσφατη μελέτη του ΕΤΑΠ – ΜΜΕ.
Έπειτα, σαν συνολικό ποσό το αγγελιόσημο απέχει κατά πολύ από τις αρχικές εκτιμήσεις του ΟΟΣΑ, καθώς η πτώση της διαφημιστικής δαπάνης άνω του 80% από το 2008, έχει συρρικνώσει ανάλογα και τα έσοδα.
Σε κάθε περίπτωση πάντως, η κυβέρνηση θα πρέπει να σταθμίσει τις επιπτώσεις σε σχέση με το πραγματικό δημοσιονομικό όφελος, που μπορεί να προκύψει από μία βίαιη κατάργηση του αγγελιοσήμου.
Η παλιότερη γνωμοδότηση την οποία είχε τεκμηριώσει σαν εργατολόγος, ο σημερινός υφυπουργός κοινωνικής ασφάλισης Τάσος Πετρόπουλος ότι το αγγελιόσημο μπορεί να διασωθεί αν θεωρηθεί τέλος υπέρ της κοινωνικής ασφάλισης, μπορεί να δίνει διέξοδο.