ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Δριμεία κριτική στο νομοσχέδιο της Κυβέρνησης περί «Ενίσχυσης δημοσιότητας και διαφάνειας στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο» άσκησε, κατά τη συζήτηση στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή της Βουλής, η Αν. Τομεάρχης Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Ενημέρωσης & Επικοινωνίας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Αναστασία Γκαρά.
Η κα Γκαρά τόνισε πως έχουμε καταντήσει να μιλάμε για «καθεστώς Μητσοτάκη», υπενθυμίζοντας πως η Ελλάδα έφτασε να καταγράψει την ντροπιαστική θέση 108 στην κατάταξη για την ελευθερία του Τύπου.
«Καταστρατηγήσατε κάθε κανόνα διαφάνειας για τη χρηματοδότηση του Τύπου. Εκβιάζετε και χειραγωγείτε τα ΜΜΕ μέσα από τις λίστες Πέτσα και μέσω της αδιαφανούς κρατικής διαφήμισης. Μοιράζατε τα χρήματα του ελληνικού λαού, ανεξέλεγκτα, όπου θέλατε. Στοχοποιείτε Μέσα και ρεπόρτερ που τιμούν την ερευνητική δημοσιογραφία και φτάσατε μέχρι και να παρακολουθείτε δημοσιογράφους», υπογράμμισε.
Η εισηγήτρια του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ υποστήριξε πως λίγους μήνες πριν τις εκλογές η κυβέρνηση φέρνει νέα «δώρα» και εξυπηρετήσεις σε ημετέρους. Ανέφερε χαρακτηριστικά το άρθρο 32 που φέρνει την περαιτέρω μείωση του ελάχιστου αριθμού των εργαζομένων στους τηλεοπτικούς σταθμούς, το άρθρο 31 με το οποίο δίνεται και νέα παράταση στην υποχρέωση των καναλιών να εκπέμψουν με σήμα υψηλής ευκρίνειας και την πρωτοφανή ρύθμιση του άρθρου 34, με την οποία επιτρέπεται να δίνεται ως αντάλλαγμα αγοράς μετοχών μιας επιχείρησης, διαφημιστικός χρόνος και χώρος.
Η Αν. Τομεάρχης Επικοινωνίας και Ενημέρωσης του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ έκανε ξεχωριστή αναφορά και στο άρθρο 25 με το οποίο συστήνεται στην Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης και Επικοινωνίας, Επιτροπή Δεοντολογίας. Η κα Γκαρά έκανε λόγο για εξόχως προβληματικό άρθρο από το οποίο προκύπτουν σοβαρά ζητήματα.
Η βουλευτής Έβρου, χαρακτήρισε το νομοσχέδιο «γονατογράφημα» με το οποίο η κυβέρνηση προσπαθεί να κρύψει την ανυπαρξία της πολιτικής της κυβέρνησης για την πραγματική στήριξη του Τύπου. Γι’ αυτό και ζήτησε διευκρινήσεις από τον υπουργό μιας και όπως δήλωσε, από τις ρυθμίσεις του νομοσχεδίου, μπορεί να προκύψουν μέχρι και «λουκέτα» για σημαντικό κομμάτι του Περιφερειακού Τύπου.
«Τα Μέσα Ενημέρωσης, οι εργαζόμενοι και οι πολίτες δεν αξίζουν την απαξίωση, την υποβάθμιση, το καθεστώς διαστρέβλωσης και χειραγώγησης που επιχειρεί να καθιερώσει ως ‘‘κανονικότητα’’ στη δημόσια σφαίρα η κυβέρνηση Μητσοτάκη. Για τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ προτεραιότητα και δέσμευση είναι η προάσπιση της, ανεξαρτησίας, της πολυφωνίας και του πλουραλισμού, αλλά και της βιωσιμότητας των επιχειρήσεων Τύπου και των εργαζόμενων», κατέληξε η κα. Γκαρά.
Η εισήγηση
Κύριε Υπουργέ, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Μετά από 3,5 χρόνια διακυβέρνησης της χώρας από την Κυβέρνηση των αρίστων, το πλιάτσικο στα δημόσια ταμεία, τα 7 δις και πλέον απευθείας αναθέσεις, τα γαλάζια golden boys που έχουν διοριστεί παντού, την ίδια στιγμή που ο λαός καταδικάζεται στη φτώχεια και την ανέχεια πλέον, έχει πέσει και το τελευταίο φύλλο συκής για το πώς αντιλαμβάνεται η συγκεκριμένη Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας τη λειτουργία, την ενίσχυση και προστασία των μέσων ενημέρωσης, την πολυφωνία, αλλά και την προστασία των δημοσιογράφων.
Αδιαφάνεια, έλεγχος, χειραγώγηση των μέσων ενημέρωσης, ευτελισμός των θεσμών και των διαδικασιών, ευτελισμός του ίδιου του κράτους δικαίου, της ίδιας της έννοιας της δημοκρατίας στη χώρα που τη γέννησε. Αυτά, δυστυχώς, είναι τα αποτελέσματα της πολιτικής της Νέας Δημοκρατίας μέχρι σήμερα.
Και κάπως έτσι, με υπογραφή Μητσοτάκη, η Ελλάδα καταγράφεται στη θέση 108 στις Εκθέσεις για την ελευθερία του Τύπου. Δεν είμαστε και πολύ υπερήφανοι. Κάπως έτσι, και με υπογραφή Μητσοτάκη, φτάσαμε η Κομισιόν –η Ευρωπαϊκή Επιτροπή- στην Έκθεσή της για το κράτος δικαίου, να κάνει λόγο για έλλειψη διαφάνειας στην κατανομή των κρατικών ενισχύσεων στα μέσα ενημέρωσης. Μάλιστα, εκφράζει ανοιχτά την ανησυχία και τον προβληματισμό της για την ελευθερία του Τύπου, αλλά και την προστασία των δημοσιογράφων στη χώρα μας.
Δυστυχώς, κύριοι, καταστρατηγήσατε κάθε κανόνα διαφάνειας για τη χρηματοδότηση του Τύπου. Εκβιάζετε και χειραγωγείτε τα μέσα ενημέρωσης, μέσα από τις λίστες Πέτσα και άλλες λίστες, αλλά και μέσω της αδιαφανούς διανομής κρατικής διαφήμισης.
Στην Εξεταστική Επιτροπή, την οποία διενεργήσαμε για τις λίστες Πέτσα, όλα αυτά, με πάρα πολύ μεγάλη λεπτομέρεια, αναδείχθηκαν περίτρανα. Το μόνο που έχετε κάνει είναι να κρύβετε τους Υπουργούς και τα στελέχη σας, για να μην λογοδοτήσουν, όχι μόνο στη Βουλή, αλλά και στον ελληνικό λαό, για όλα αυτά. Στοχοποιείτε μέσα και δημοσιογράφους που ασκούν ερευνητική δημοσιογραφία, αποκαλύπτοντας σκάνδαλα , τα οποία, συνήθως, έχουν υπογραφή της δικής σας Κυβέρνησης.
Λίγες ώρες πριν, τα ακούσαμε και στην Αίθουσα της Ολομέλειας, διά στόματος Κυριάκου Μητσοτάκη. Φτάσατε μέχρι και να παρακολουθείτε δημοσιογράφους με κακόβουλα λογισμικά, όπως αποδεικνύει και το σκάνδαλο των υποκλοπών, γυρίζοντας τη χώρα σε μαύρες σκοτεινές εποχές του παρελθόντος. Έχουμε καταντήσει, τελικά, να μιλάμε για ένα «καθεστώς Μητσοτάκη». Αυτό έχετε καταφέρει το 2022.
Για άλλη μια φορά, επιβεβαιώσατε ότι δεν έχετε καμία απολύτως σχέση με τη φιλελεύθερη Ευρώπη, τις αρχές και τις λειτουργίες της, αλλά ακολουθείτε αυταρχικά καθεστώτα, τα οποία επιλέγουν τη φίμωση, τη χειραγώγηση, τον έλεγχο της είδησης και, συνολικά, των μέσων ενημέρωσης. Δεν έχετε δικαίωμα να εκθέτετε τη χώρα κατά τον τρόπο αυτό. Με την αποχώρησή σας, δυστυχώς, η μόνη κληρονομιά που θα αφήσατε στον τόπο αυτό είναι ο στραγγαλισμός του Τύπου και σκάνδαλα σχεδόν σε όλα τα επίπεδα της πολιτικής και κοινωνικής ζωής.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Το παρόν σχέδιο νόμου δεν έρχεται σε κενό πολιτικό χρόνο. Λίγους μήνες πριν τις εκλογές, επιχειρείτε να «διασκεδάσετε» τους υπαρκτούς και έντονους προβληματισμούς των ευρωπαϊκών θεσμών, για την κατάσταση της ελευθερίας του Τύπου στην Ελλάδα και, από την άλλη, να κρύψετε μέσα στις διατάξεις νέα «δώρα» και εξυπηρετήσεις σε φίλους και ημετέρους.
«Δώρα» όπως το άρθρο 32, που φέρνει την περαιτέρω μείωση του ελάχιστου αριθμού των εργαζομένων στους τηλεοπτικούς σταθμούς, που θέσπισε η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ και ο τότε αρμόδιος υπουργός Νίκος Παππάς. Με τις διατάξεις σας περί «μεταφερόμενων» – σε εισαγωγικά- εργαζομένων από συνδεδεμένες με το κανάλι εταιρείες, μειώνετε, για δεύτερη φορά, τον αριθμό των εργαζομένων κατά 100 εργαζόμενους. Μάλιστα, όσοι εργαζόμενοι μεταφερθούν, από τα κανάλια στις συνδεδεμένες εταιρείες, χάνουν και την ασφάλισή τους στον ΕΔΟΕΑΠ. Η διάταξη αυτή θα φέρει νέο κύκλο απολύσεων, αλλά και εντατικοποίηση της εργασίας στους τηλεοπτικούς σταθμούς.
Δώρο αποτελεί και η νέα παράταση στην υποχρέωση των καναλιών, να εκπέμψουν επιτέλους αποκλειστικά και μόνο σε σήμα υψηλής ευκρίνειας. Ο νόμος Παππά, θυμίζω ότι υποχρέωνε τα κανάλια να αρχίσουν να εκπέμπουν σε HD από την 1/1/ 2021 και τώρα με διάταξη σε αυτό το νομοσχέδιο, παρατείνεται μέχρι το 2023. Όλη η Ευρώπη, κύριε Υπουργέ, βλέπει σε σήμα υψηλής ευκρίνειας και εμείς στην Ελλάδα του 2.0 της Νέας Δημοκρατίας, δίνουμε παρατάσεις σε ξεπερασμένες τεχνολογίες.
Δώρο και με την πρωτοφανή ρύθμιση του άρθρου 34, με την οποία προβλέπεται να δίνεται ως αντάλλαγμα αγοράς μετοχών μιας επιχείρησης, διαφημιστικός χρόνος και χώρος και μάλιστα, χωρίς να είναι απαραίτητη η υλοποίηση της μετάδοσης ή καταχώριση εμπορικής επικοινωνίας που προσφέρεται εν είδει αντιτίμου. Αναρωτιόμαστε ποιόν προσπαθείτε με αυτή τη διάταξη να εξυπηρετήσετε, διότι φτιάχνετε μία φούσκα όπου κάποιοι με αέρα θα μπορούν να αγοράζουν εταιρείες.
Κύριε Υπουργέ,
Στην αιτιολογική έκθεση του παρόντος νομοσχεδίου υποστηρίζετε, πως ενισχύεται η δημοσιότητα – καλό είναι να εξηγήσετε, τι εννοείτε με τον όρο αυτό – και η διαφάνεια στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο. Δυστυχώς όμως, κάνετε το ακριβώς αντίθετο.
Αναφέρομαι στο εξόχως προβληματικό άρθρο, που αφορά στη σύσταση επιτροπής δεοντολογίας, μία επιτροπή γνωμοδοτική που θα μπορείτε να επηρεάζετε καθοριστικά τη σύνθεσή της, αφού παρέχετε στον εαυτό σας τη δυνατότητα να επιλέγετε ποιοι θα συμμετέχουν και ποιοι θα συστήνουν αυτή την επιτροπή. Πρόεδρος αυτής της επιτροπής, προτείνεται στο νομοσχέδιο να ορίζεται ο εκπρόσωπος του ιδιωτικού ιδρύματος Μπότση. Ουσιαστικά προβλέπεται ένα ιδιωτικό ίδρυμα να προεδρεύει σε μία επιτροπή, που θα ορίζει τους δικαιούχους κρατικής διαφήμισης και κρατικού χρήματος. Με ποια νομιμοποίηση και με ποια αιτιολόγηση επιλέγετε το ίδρυμα Μπότση και όχι κάποιον άλλο, ας πούμε έναν έγκριτο συνταγματολόγο;
Με απόφαση Υπουργού, επίσης, θα ορίζονται και τα πανεπιστημιακά ιδρύματα που θα συμμετέχουν με ένα μόνο ακαδημαϊκό σε αυτήν την επιτροπή, ανοίγοντας παράθυρο παρεμβάσεων και εδώ, ενώ ορίζεται και η συμμετοχή του εθνικού συμβουλίου ραδιοτηλεόρασης για τον τύπο, ενώ το ραδιοτηλεοπτικό συμβούλιο δεν έχει καμία αρμοδιότητα για τον τύπο, παρά μόνο για τα ραδιοτηλεοπτικά συστήματα.
Θα τα συζητήσουμε αναλυτικά και στις επόμενες επιτροπές επί των άρθρων. Δεν θέλω να επεκταθώ σε αυτά. Να σημειώσω όμως, ότι εμείς υποστηρίζουμε πως απαιτείται μία ολοκληρωμένη πρόταση σχετικά με την κατάρτιση προγραμμάτων κρατικών ενισχύσεων και διαφήμισης για τα μέσα ενημέρωσης, αλλά και την κατανομή των χρημάτων αυτών των προγραμμάτων.
Απαιτείται η σύσταση μιας νέας αρχής, με ελεγκτικές και κυρωτικές αρμοδιότητες, συνολικά επί του πεδίου των προγραμμάτων κρατικής ενίσχυσης προς τα μέσα ενημέρωσης και τις διαφημίσεις φορέων δημοσίου, μία αρχή που θα ενσωματώνει μηχανισμούς ελέγχου τήρησης της δεοντολογίας, αλλά και εργαλεία ελέγχου και αντιμετώπισης ψευδών ειδήσεων και παραπληροφόρησης.
Υποστηρίζετε, ότι κάνει μια μεγάλη παρέμβαση στον χώρο του τύπου. Ωστόσο, το παρόν νομοσχέδιο δεν λύνει κανένα από τα ουσιαστικά προβλήματα ούτε του εντύπου ούτε του ηλεκτρονικού τύπου. Πρόκειται μάλιστα, για ένα τέτοιο «γονατογράφημα», αν μου επιτρέπεται ο όρος, που ξεσήκωσε στη διαβούλευση πλήθος αντιδράσεων από όλους σχεδόν τους φορείς που δραστηριοποιούνται στον κλάδο και χρειάστηκαν τέσσερις μήνες από την περίοδο της διαβούλευσης, για να έρθει το συγκεκριμένο νομοσχέδιο στη Βουλή. Η αλήθεια είναι ότι είχε πάρα πολλές αλλαγές, ωστόσο υπάρχουν πάρα πολλά σημεία τα οποία χρήζουν διευθέτησης.
Παράλληλα με το παρόν, συστήνεται δύο νέα μητρώα και ένα υπομητρώο, αναλωνόμενοι σε εκτενείς γραφειοκρατικές ρυθμίσεις που δεν φέρουν κάτι νέο, αντί να αξιοποιήσετε τα υφιστάμενα μητρώα περιφερειακού τύπου και επιχειρήσεων ηλεκτρονικών μέσων ενημέρωσης, τα οποία θέσπισε ο ΣΥΡΙΖΑ. Τα μητρώα βέβαια φέρνουν και αυξημένες υποχρεώσεις, κυρίως για τις μικρές εφημερίδες της περιφέρειας που μπορεί να οδηγήσουν είτε σε οικονομική ασφυξία είτε σε πρόβλημα βιωσιμότητας των εφημερίδων αυτών, είτε το κακό σενάριο και σε κλείσιμο μιας μερίδας του περιφερειακού και περιοδικού τύπου.
Ωστόσο επαναλαμβάνω, ότι χρειάζονται πάρα πολλές διευκρινίσεις σε επιμέρους διατάξεις. Για παράδειγμα, πρέπει να διευκρινίσουμε αν η υποχρέωση δημοσιογράφων και λοιπού προσωπικού, αφορά ξεχωριστά σε έντυπη εφημερίδα και σε ιστολόγιο, όταν είναι στην ίδια εταιρεία. Αυτό πρέπει να διευκρινιστεί. Δυστυχώς, κύριε Υπουργέ, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, από το 2019 η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας δεν έχει εκπονήσει κανένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα ενίσχυσης του τύπου.
Σας αφήσαμε ως κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ δύο τέτοια προγράμματα. Ένα για τον περιφερειακό Τύπο και ένα για το πανελλαδικό. Προγράμματα με κανόνες και διαφανείς διαδικασίες, με αυστηρούς όρους που θα παρείχαν ουσιαστική στήριξη στα έντυπα, τα οποία προήλθαν μάλιστα μετά από εκτενή διαβούλευση και με τους εμπλεκόμενους φορείς. Δεν τα υλοποιήσατε ποτέ. Αφήσατε τα έντυπα, κυρίως της περιφέρειας, να βουλιάζουν στην κρίση της πανδημίας, αλλά και της ακρίβειας. Και ήδη η κατάσταση δυσχεραίνει μέρα με τη μέρα.
Δεν ασκείτε πολιτικές στήριξης του Τύπου, γιατί το μόνο που σας ενδιαφέρει, το μόνο που σας ενδιαφέρει αποκλειστικά, είναι η χειραγώγηση και όχι η ενίσχυση των μέσων. Όμως, ο Τύπος, ηλεκτρονικός και έντυπος, έχει ανάγκη από πραγματικές λύσεις και όχι από νομοθετήματα που προσπαθούν να ρίξουν ουσιαστικά στάχτη στα μάτια, ενόψει και των παρατηρήσεων των ευρωπαϊκών θεσμών και να κρύψουν και εξυπηρετήσεις σε φίλους, όπως είπα και πριν.
Έχουμε επανειλημμένως καταθέσει σαν ΣΥΡΙΖΑ προτάσεις για την ουσιαστική ενίσχυση του Τύπου, με εκπόνηση προγράμματος ενισχύσεων με ρήτρα απασχόλησης, τοπικότητας και ιστορικότητας και πλήρη αξιοποίηση των μητρώων και πλήρη επικαιροποίηση των μητρώων. Έχουμε καταθέσει τροπολογία για επαναφορά της υποχρεωτικής δημοσίευσης των διακηρύξεων ως μόνιμο μέτρο και το αρνηθήκατε, ενώ έχουμε ζητήσει και την επαναφορά της υποχρέωσης δημοσίευσης των ισολογισμών. Έχουμε προτείνει επιδότηση ταχυδρομικής αποστολής ενός αριθμού αντιτύπων και σταθερό τιμολόγιο για τις αποστολές εφημερίδων σε συνδρομητές, αλλά και την επαναφορά της ταχυδρομικής ατέλειας για τον επαρχιακό Τύπο. Αλλά, όλες αυτές οι προτάσεις και πάρα πολλές άλλες, που έχουμε καταθέσει στο δημόσιο λόγο, βρίσκουν κλειστά τα ώτα σας.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Είναι προφανές πως χρειάζεται μία γενναία και ολιστική θεώρηση και νομοθέτηση, σε ότι αφορά όχι τόσο στο πεδίο εποπτείας στη λειτουργία των μέσων ενημέρωσης όσο στη διαχείριση της κρατικής διαφήμισης με κριτήρια διαφάνειας. Είναι κάτι που έχει πληγώσει το δημοκρατικό μας σύστημα, τα τελευταία χρόνια. Τα μέσα ενημέρωσης, οι εργαζόμενοι και οι πολίτες δεν αξίζουν ούτε την απαξίωση ούτε την υποβάθμιση ούτε ένα καθεστώς διαστρέβλωσης και χειραγώγησης που επιχειρεί να καθιερώσει ως κανονικότητα στη δημόσια σφαίρα η κυβέρνηση Μητσοτάκη.
Για τον ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία προτεραιότητα και δέσμευση είναι η προάσπιση της ανεξαρτησίας του πλουραλισμού, της πολυφωνίας, αλλά και της βιωσιμότητας των επιχειρήσεων Τύπου και ενημέρωσης, αλλά και την προστασία των εργαζομένων.
Έχουμε ήδη δεσμευτεί ότι θα καταργήσουμε τις ρυθμίσεις περί μεταφερόμενων εργαζομένων στα τηλεοπτικά κανάλια, θα προχωρήσουμε στην επιλογή της διοίκησης στα δημόσια μέσα ενημέρωσης μέσω της κοινοβουλευτικής διαδικασίας, έχουμε καταθέσει και σχετική τροπολογία και απορρίφθηκε από την κυβέρνηση της ΝΔ και δεσμευόμαστε να ενσωματώσουμε διατάξεις της πρότασης νόμου της Κομισιόν για την ελευθερία του Τύπου, η οποία διασφαλίζει την ισοκατανομή των χρημάτων του δημοσίου προς όλα τα μέσα, χωρίς αποκλεισμούς, με διαφάνεια στη λειτουργία τους και το ορθολογιστικό πλαίσιο ενός ανταγωνισμού με ξεκάθαρους όρους και κανόνες στην αγορά των μέσων ενημέρωσης. Δυστυχώς, αυτό το νομοσχέδιο δεν συνάδει με την πρόταση η οποία έχει εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή λίγους μήνες πριν. Ευχαριστώ.
