Παραποιημένα γεγονότα, κατασκευασμένες ειδήσεις , λασπολογία, συνωμοσιολογική παράνοια, τρομολαγνεία, ιδεολογική χειραγώγηση, έως και πολιτικοί εκβιασμοί. Αυτά είναι μερικά από τα χαρακτηριστικά της λεγόμενης «κίτρινης δημοσιογραφίας», που ως παθολογικό σύμπτωμα των ΜΜΕ γνωρίζει σε τούτα τα χρόνια της κρίσης, μια καινούργια έξαρση διεθνώς, όπως και στην Ελλάδα. Το φαινόμενο «μονταζιέρα» είναι χαρακτηριστικό, αλλά και η πολιτική χρήση των διαδικτυακών ιστότοπων, των ανεξέλεγκτων blogs, του Twitter ή του Facebook που διασπείρουν συστηματικά ανεξακρίβωτες πληροφορίες.  Αυτό θα είναι το θέμα που θα αναλύσουν και θα σχολιάσουν εκλεκτοί δημοσιογράφοι και ειδικοί την Πέμπτη 7 Μαΐου σε μια ακόμα «Ανήσυχη Συζήτηση», η οποία θα ξεκινήσει λοξά από το καινούργιο μυθιστόρημα του Ουμπέρτο Έκο, “Φύλλο μηδέν” (Ψυχογιός).

Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι ο διάσημος ιταλός διανοούμενος και συγγραφέας ασχολείται με αυτά τα ζητήματα σε τούτο το βιβλίο, που μόλις κυκλοφόρησε στα ελληνικά. Ένα μυθιστόρημα τεκμηριωμένο, το οποίο αναδεικνύει τον σκοτεινό ρόλο του διεφθαρμένου Τύπου στη μεταπολεμική Ιταλία, και εμπνέεται από πραγματικά περιστατικά ( όπως οι προβοκάτσιες που οργανώθηκαν με τη σύμπραξη κυβερνητικών παραγόντων και παρακρατικών, μαφιόζικων ή μασονικών οργανώσεων). Ειδικότερα, ο Ουμπέρτο Έκο σχολιάζει την παραπληροφόρηση της ιταλικής κοινής γνώμης και τη συσκότιση της αλήθειας σχετικά με τη βρώμικη επιχείρηση για την αποτροπή της επικράτησης των αριστερών και κομμουνιστικών δυνάμεων καθώς και του αντι-αμερικανισμού στη Δυτική Ευρώπη. Αλλά σε ένα δεύτερο επίπεδο, εκφράζει την ανησυχία του για τον εθισμό του σημερινού πολίτη, ιδιαίτερα του χρήστη των ψηφιακών Μέσων Ενημέρωσης, σε τέτοια φαινόμενα, που δηλητηριάζουν σε βάθος τις  σύγχρονες δημοκρατίες.

Στην Ελλάδα, τα τελευταία χρόνια βλέπουμε να διεξάγεται όχι μόνο μια μάχη για την αντιμετώπιση της κρίσης χρέους αλλά και μια μάχη σχετικά με τις ιδέες για την αντιμετώπισή της, μια μάχη που περνά στο πεδίο της πολιτικής, στην περιοχή των αξιών και σε άλλες περιοχές της κοινωνίας. Σ’ αυτές τις μάχες, τα ΜΜΕ και η ψηφιακή ενημέρωση δεν έχουν ρόλο παρατηρητή αλλά ρόλο παίκτη. Παράλληλα, οι απαιτήσεις της αγοράς και της επικαιρότητας αλλάζουν τους κανόνες της ενημέρωσης τόσο γρήγορα, ώστε πολλαπλασιάζεται ο κίνδυνος χειραγώγησης ή και εξαπάτησης του κοινού. Ορισμένοι λοιπόν, έχουν φτάσει να οραματίζονται μια δημοσιογραφία χωρίς δημοσιογράφους, η οποία θα αποτελεί εγγύηση για την ελευθερία και την ανεξαρτησία της ενημέρωσης κατά τα πρότυπα του κοινωνικού μέσου ενημέρωσης wikileaks…

Μπορεί άραγε να επιβιώσει η ανεξάρτητη δημοσιογραφία;  Τι συμβαίνει στο τοπίο των ΜΜΕ και τι μπορεί να συμβεί; Πώς μπορεί να αναβαθμιστεί η δημοσιογραφία; Πώς μπορούν να προστατευτούν η δημοκρατία και οι πολίτες; Αυτά θα είναι μερικά από τα θέματα που θα συζητηθούν στις 7 Μαΐου στο Public της πλατείας Συντάγματος.

Συντονίζει η Μικέλα Χαρτουλάρη

Στη συζήτηση θα συμμετάσχουν

Άγγελος Βλάχος, ιστορικός

Τάσος Παππάς, πολιτικός συντάκτης στην Εφημερίδα των Συντακτών, υπεύθυνος φύλλου Σαββατοκύριακου

Γιώργος Πλειός, καθηγητής Επικοινωνίας και ΜΜΕ στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Τα βασικά βιβλία αναφοράς για τη συζήτηση είναι:

Umberto Eco: Φύλλο μηδέν /μτφ. Εφη Καλλιφατίδη, ΨΥΧΟΓΙΟΣ

Κύρκος Δοξιάδης:   Εθνικισμός, Ιδεολογία, Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας/ ΠΛΕΘΡΟΝ

Μαρία Κομνηνού, Μυρτώ Ρήγου (επιμ):  Οι πολιτικές της εικόνας/ ΠΑΠΑΖΗΣΗ

Νίκος Μπακουνάκης: Δημοσιογράφος ή ρεπόρτερ. Η αφήγηση στις ελληνικές εφημερίδες, 19ος-20ος  αιώνας / ΠΟΛΙΣ

Παν. Παναγιωτόπουλος, Β. Βαμβακάς (επιμ):  Η Ελλάδα στη δεκαετία του ‘80/ ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ

Γιώργος Πλειός: Η κοινωνία της ενημέρωσης/ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ

Γιώργος Πλειός (επιμ): Η κρίση και τα ΜΜΕ/ ΠΑΠΑΖΗΣΗΣ

Ριχάρδος Σωμερίτης: Οι λέξεις και οι μάχες / ΠΑΤΑΚΗΣ

Regis Debray:  Η μέγκενη /μτφ. Ελένη Τσερέζολε, ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ 2001

Ignacio Ramonet:  Η έκρηξη της δημοσιογραφίας / μτφ. Θοδωρής Τσαπακίδης, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΙΚΟΣΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ 2011

Ignacio Ramonet : Η τυραννία των ΜΜΕ/ μτφ. Φωτεινή Μουρκούση, ΠΟΛΙΣ 1999