Στην ΕΡΤ, η πορεία μιας εκπομπής 37 ετών!!!

Η μακροβιότερη πολιτιστική εκπομπή της τηλεόρασης.

 

Τριάντα επτά χρόνια συνεχούς παρουσίας το «Μονόγραμμα» στη δημόσια τηλεόραση έχει καταγράψει με μοναδικό τρόπο τα πρόσωπα που σηματοδότησαν με την παρουσία και το έργο τους την πνευματική, πολιτιστική και καλλιτεχνική πορεία του τόπου μας.

 

«Εθνικό αρχείο» έχει χαρακτηριστεί από το σύνολο του Τύπου και για πρώτη φορά το 2012 η Ακαδημία Αθηνών αναγνώρισε και βράβευσε οπτικοακουστικό έργο, απονέμοντας στους δημιουργούς παραγωγούς και σκηνοθέτες Γιώργο και Ηρώ Σγουράκη το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών για το σύνολο του έργου τους και ιδίως για το «Μονόγραμμα» με το σκεπτικό ότι: «…οι βιογραφικές τους εκπομπές αποτελούν πολύτιμη προσωπογραφία Ελλήνων που έδρασαν στο παρελθόν αλλά και στην εποχή μας και δημιούργησαν, όπως χαρακτηρίστηκε, έργο “για τις επόμενες γενεές”».

 

Έθνος χωρίς ιστορική μνήμη, και χωρίς συνέχεια πολιτισμού, είναι καταδικασμένο. Και είμαστε υποχρεωμένοι ως γενιά, να βρούμε τις βέβαιες πατημασιές, πάνω στις οποίες θα πατήσουν οι επόμενες γενιές. Πως; Βαδίζοντας στα χνάρια του πολιτισμού που άφησαν οι μεγάλοι της εποχής μας. Στο μεσοστράτι δύο αιώνων, και υπερήφανοι που γεννηθήκαμε την ίδια εποχή με αυτούς και κοινωνήσαμε της Τέχνης τους, οφείλουμε να τα περιφρουρήσουμε, να τα περισώσουμε.

Η ιδέα της δημιουργίας ήταν του παραγωγού – σκηνοθέτη Γιώργου Σγουράκη, προκειμένου να παρουσιαστεί με αυτοβιογραφική μορφή η ζωή, το έργο και η στάση ζωής των προσώπων που δρουν στην πνευματική, πολιτιστική, καλλιτεχνική, κοινωνική και γενικότερα στη δημόσια ζωή, ώστε να μην υπάρχει κανενός είδους παρέμβαση και να διατηρηθεί ατόφιο το κινηματογραφικό ντοκουμέντο.

Η μορφή της κάθε εκπομπής έχει στόχο την αυτοβιογραφική παρουσίαση (καταγραφή σε εικόνα και ήχο) ενός ατόμου που δρα στην πνευματική, καλλιτεχνική, πολιτιστική, πολιτική, κοινωνική και γενικά στη δημόσια ζωή, κατά τρόπο που κινεί το ενδιαφέρον των συγχρόνων του.

Ο τίτλος είναι από το ομότιτλο ποιητικό έργο του Οδυσσέα Ελύτη (με τη σύμφωνη γνώμη του) και είναι απόλυτα καθοριστικός για το αντικείμενο που διαπραγματεύεται: Μονόγραμμα = Αυτοβιογραφία.

Το σήμα της σειράς είναι ακριβές αντίγραφο από τον σπάνιο σφραγιδόλιθο που υπάρχει στο Βρετανικό Μουσείο και χρονολογείται στον τέταρτο ως τον τρίτο αιώνα π.Χ. και είναι από καφετί αχάτη.

Τέσσερα γράμματα συνθέτουν και έχουν συνδυαστεί σε μονόγραμμα. Τα γράμματα αυτά είναι το Υ, Β, Ω και Ε. Πρέπει να σημειωθεί ότι είναι πολύ σπάνιοι οι σφραγιδόλιθοι με συνδυασμούς γραμμάτων, όπως αυτός που έχει γίνει το χαρακτηριστικό σήμα της τηλεοπτικής σειράς.

Το χαρακτηριστικό μουσικό σήμα που συνοδεύει τον γραμμικό αρχικό σχηματισμό του σήματος με την σύνθεση των γραμμάτων του σφραγιδόλιθου, είναι δημιουργία του συνθέτη Βασίλη Δημητρίου.

Σε κάθε εκπομπή ο/η αυτοβιογραφούμενος/η οριοθετεί το πλαίσιο της ταινίας η οποία γίνεται γι’ αυτόν. Στη συνέχεια με τη συνεργασία τους καθορίζεται η δομή και ο χαρακτήρας της όλης παρουσίασης. Μελετούμε αρχικά όλα τα υπάρχοντα βιογραφικά στοιχεία, παρακολουθούμε την εμπεριστατωμένη τεκμηρίωση του έργου του προσώπου το οποίο καταγράφουμε, ανατρέχουμε στα δημοσιεύματα και στις συνεντεύξεις που το αφορούν και μετά από πολύμηνη πολλές φορές προεργασία ολοκληρώνουμε την τηλεοπτική μας καταγραφή.

Μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί 340 πρόσωπα και θεωρούμε ως πολύ χαρακτηριστικό, στην αντίληψη της δημιουργίας της σειράς, το ευρύ φάσμα ειδικοτήτων των αυτοβιογραφουμένων, που σχεδόν καλύπτουν όλους τους επιστημονικούς, καλλιτεχνικούς και κοινωνικούς χώρους με τις ακόλουθες ειδικότητες: αρχαιολόγοι, αρχιτέκτονες, αστροφυσικοί, βαρύτονοι, βιολονίστες, βυζαντινολόγοι, γελοιογράφοι, γεωλόγοι, γλωσσολόγοι, γλύπτες, δημοσιογράφοι, διαστημικοί επιστήμονες, διευθυντές ορχήστρας, δικαστικοί, δικηγόροι, εγκληματολόγοι, εθνομουσικολόγοι, εκδότες, εκφωνητές ραδιοφωνίας, ελληνιστές, ενδυματολόγοι, ερευνητές, ζωγράφοι, ηθοποιοί, θεατρολόγοι, θέατρο σκιών, ιατροί, ιερωμένοι, ιμπρεσάριοι, ιστορικοί, ιστοριοδίφες, καθηγητές πανεπιστημίων, κεραμιστές, κιθαρίστες, κινηματογραφιστές, κοινωνιολόγοι, κριτικοί λογοτεχνίας, κριτικοί τέχνης, λαϊκοί οργανοπαίκτες, λαογράφοι, λογοτέχνες, μαθηματικοί, μεταφραστές, μουσικολόγοι, οικονομολόγοι, παιδαγωγοί, πιανίστες, ποιητές, πολεοδόμοι, πολιτικοί, σεισμολόγοι, σεναριογράφοι, σκηνοθέτες, σκηνογράφοι, σκιτσογράφοι, σπηλαιολόγοι, στιχουργοί, στρατηγοί, συγγραφείς, συλλέκτες, συνθέτες, συνταγματολόγοι, συντηρητές αρχαιοτήτων και εικόνων, τραγουδιστές, χαράκτες, φιλέλληνες, φιλόλογοι, φιλόσοφοι, φυσικοί, φωτογράφοι, χορογράφοι, χρονογράφοι, ψυχίατροι.

 

 

Ο νέος κύκλος της εκπομπής θα ξεκινήσει να προβάλλεται από την Δευτέρα 5 Νοεμβρίου 2018 στις 19:30 στην ΕΡΤ2.

 

 

Τα πρόσωπα που αυτοβιογραφούνται στην ενότητα αυτή είναι:

ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος

ο εκπαιδευτικός και συγγραφέας Λαοκράτης Βάσσης

ο ζωγράφος Βασίλης Θεοχαράκης

η συγγραφέας Ρέα Γαλανάκη

ο ποιητής Αντώνης Φωστιέρης

ο συνθέτης Γιάννης Σπανός

η συγγραφέας Μαρίνα Καραγάτση

ο ηθοποιός Νικήτας Τσακίρογλου

ο συνθέτης Χρήστος Νικολόπουλος

ο συγγραφέας Γιάννης Ξανθούλης

ο λυράρης Βασίλης Σκουλάς

 

 

Σκηνοθέτες των εκπομπών είναι οι: Περικλής K. Ασπρούλιας, Χρίστος Ακρίδας, Κιμ Ντίμον, Στέλιος Σγουράκης και Ηλίας Γιαννακάκης

Παραγωγός Γιώργος Σγουράκης, δημοσιογραφική επιμέλεια Ιωάννα Κολοβού, Νέλλυ Κατσαμά, φωτογραφία Στάθης Γκόβας, ηχοληψία Λάμπρος Γόβατζης, Νίκος Παναγοηλιόπουλος, μοντάζ Σταμάτης Μαργέτης, Γιώργος Γεωργόπουλος, Αποστολία Παπαϊωάννου και διεύθυνση παραγωγής Στέλιος Σγουράκης.

 

Ο Αρχιεπίσκοπος Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας , Αναστάσιος είναι μια εμβληματική μορφή της Ορθοδοξίας του σύγχρονου κόσμου. Ύψωσε το ανάστημά του –ίσο– με τους κορυφαίους διανοητές και ιεράρχες του Γένους. Έδωσε υπόσταση και υπερηφάνεια στο «φτωχούλη του Θεού» τον Ορθόδοξο πολίτη της Αλβανίας. Ο καθεδρικός ναός των Τιράνων-μια παλιά γκρεμισμένη εκκλησία- που έχτισε κυριολεκτικά με τα χέρια του, πέτρα πέτρα, «κρύβει» από κάτω ένα υπερσύγχρονο πολιτιστικό κέντρο. Σχολεία, ΙΕΚ και ιδιωτικά πανεπιστήμια και ένα ιατρικό κέντρο που απευθύνεται σε όλους ανεξαιρέτως τους πολίτες, είναι κάποια από τα έργα του.

 

Ο Λαοκράτης Βάσσης, εκπαιδευτικός και συγγραφέας, τέκνο της Ηπείρου, με πολιτιστικές καταβολές από την γενέτειρά του, κυνηγήθηκε από τη δικτατορία, αφού έλαβε ενεργό μέρος σε κάθε μορφής αντίσταση. Φέρει υπερήφανα τον τίτλο του «δασκάλου» και εξηγεί γιατί η σχέση του μαθητή-δάσκαλου είναι μαγική. Στα πολυάριθμα βιβλία το κέντρο βάρους ανάγεται στην εκτίμηση ότι ο Πολιτισμός είναι το κύριο και σωτήριο αντίδοτο της χρεωκοπία της χώρας μας .

 

Η Ρέα Γαλανάκη, η πολυγραφότατη και πολυβραβευμένη συγγραφέας, που καταθέτει τη δική της χαρακτηριστική σφραγίδα στα ελληνικά γράμματα. Μια ξεχωριστή συγγραφέας με πολύπλευρη πολιτιστική δράση, και γοητευτικό τρόπο γραφής , αφού «βασανίζει» τη γραφή της γράφοντας και ξαναγράφοντας τις ιστορίες της και ανατρέχοντας σε ιστορικές πηγές, πριν τις εκδώσει. Οι περισσότερες έχουν σαν βάση υπαρκτά ιστορικά πρόσωπα.

 

Ο Βασίλης Θεοχαράκης, είναι γνωστός ζωγράφος, προστάτης των Τεχνών, και ένας από τους μεγάλους Έλληνες επιχειρηματίες. Δάσκαλός του, ο Σπύρος Παπαλουκάς δίπλα στον οποίο θήτευσε παρά τις αρχικές αντιρρήσεις του πατέρα του. Κατόρθωσε επιτυχώς να συνδυάσει και τα δύο, Τέχνη και οικογενειακή επιχείρηση. Δημιούργησε στο κέντρο της Αθήνας, σε ένα υπέροχο νεοκλασικό κτίριο, ένα λίκνο πολιτισμού, το κοινωφελές Ίδρυμα Εικαστικών τεχνών, και Μουσικής Βασίλη και Μαρίνας Θεοχαράκη.

 

Η Μαρίνα Καραγάτση, είναι συγγραφέας, κόρη του συγγραφέα Μ. Καραγάτση και της ζωγράφου Νίκης Καραγάτση. Μούσα ποιητών και αγαπημένη λογοτεχνών, πρωταγωνίστρια στα λογοτεχνικά σαλόνια των γονιών της, φέρει εντός της όλη τη λογοτεχνική ικμάδα της γενιάς του ’30, αφού δίπλα σε αυτούς μεγάλωσε και μαθήτευσε.

 

Ο Χρήστος Νικολόπουλος, συνθέτης πασίγνωστων λαϊκών και «έντεχνων», δεξιοτέχνης του μπουζουκιού, σέρνει πίσω του ένα σημαντικό κομμάτι της ιστορίας σ αυτό που ονομάζουμε ελληνικό λαϊκό τραγούδι με εμφανή στοιχεία από τις ρίζες της παράδοσης. Ωστόσο παραμένει σεμνός, διακριτικός και συγκροτημένος, σε ένα χώρο που αυτός ο συνδυασμός σπανίζει.

 

Ο Γιάννης Ξανθούλης, πολυγραφότατος, «πολύτροπος», πληθωρικός, γλαφυρός στην αφήγηση, γοητευτικός στο γραπτό λόγο, ο Γιάννης Ξανθούλης, δεν χωράει εύκολα σε καλούπια. Μυθιστοριογράφος, Δημοσιογράφος, Θεατρικός συγγραφέας, μας χάρισε μέσα από τη συγγραφική του δεινότητα, υπέροχες ιστορίες πολλές από αυτές πήραν το δρόμο για τον κινηματογράφο και το θέατρο.

 

Ο Γιάννης Σπανός, ο γνωστός πληθωρικός συνθέτης, πατέρας του Νέου Κύματος, με τόσα πολλά τραγούδια, διασκορπισμένα στο συλλογικό μας υποσυνείδητο, ώστε να μην μπορούμε να τα απαριθμήσουμε παρά να σιγοψιθυρίσουμε. Το Νέο Κύμα (ο ίδιος το βάφτισε έτσι από το γαλλικό Nouvelle Vague) αλλά και αργότερα το λαϊκό τραγούδι του οφείλουν πολλά.

 

Ο Νικήτας Τσακίρογλου, ο σπουδαίος και πολυβραβευμένος ηθοποιός του θεάτρου και του κινηματογράφου, ένας γνήσιος θεατράνθρωπος. Ξεκίνησε από τη Σχολή του Εθνικού Θεάτρου και την Επίδαυρο, φτάνοντας στα πέρατα του κόσμου. Η αρχαία τραγωδία αλλά και το σύγχρονο θέατρο του χρωστάνε πολλά.

 

Ο Αντώνης Φωστιέρης ποιητής, από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της Γενιάς του ΄70, με σπουδαίες ποιητικές συλλογές, και μεταφράσεις. Υπήρξε συνεκδότης του θρυλικού λογοτεχνικού περιοδικού «Η Λέξη» . Ένα περιοδικό το οποίο κυκλοφορούσε ανελλιπώς επί τριάντα χρόνια.

 

Ο Βασίλης Σκουλάς, τραγουδιστής και λυράρης, με μεγάλη οικογενειακή παράδοση στη μουσική και τις τέχνες. Γεννήθηκε στα Ανώγεια Μυλοποτάμου. Με παππού λυράρη και πατέρα λαϊκό ζωγράφο, ο Βασίλης Σκουλάς, έκανε ακόμα πιο γνωστή την κρητική μουσική.